เนื้องอกเต้านมในสุนัขจัดเป็นปัญหาเกี่ยวกับโรคทางระบบสืบพันธุ์และโรคเนื้อ
งอกที่พบได้บ่อยที่สุดในสุนัขเพศเมีย
โดยลักษณะของเนื้องอกมีได้หลายลักษณะทั้งแบบ
ที่เป็นเนื้องอกขนาดเล็กไปจนถึงมะเร็งเต้านมที่มีการแพร่กระจายไปยังอวัยวะ
อื่นแล้ว
ซึ่งการตอบสนองต่อการรักษาจะได้ผลดีในกรณีที่ทำการรักษาได้ตั้งแต่ระยะเริ่ม
แรกของการเกิดโรค
ช่วงอายุของสุนัขเพศเมียที่มักพบว่ามีการเกิดโรคมากที่สุด
คือช่วงอายุระหว่างอายุ 5-10 ปี สาเหตุของการเกิดโรค มีหลายสาเหตุ
โดยสาเหตุหลัก คือความไม่สมดุลของฮอร์โมนเพศ อันได้แก่ฮอร์โมนเอสโตรเจน
และฮอร์โมนโปรเจสเตอโรน ที่ผลิตจากรังไข่
โดยเฉพาะการใช้ยาคุมกำเนิดที่มีส่วนประกอบของฮอร์โมนโปรเจสเตอโรน
ซึ่งผลของฮฮร์โมนดังกล่าวมีส่วนช่วยให้มีการเจริญและการแพร่กระจายของมะเร็ง
เต้านม
ดังนั้นการทำหมันในช่วงอายุก่อนที่ฮอร์โมนเพศจะทำงานจึงสามารถลดอุบัติการณ์
การเกิดเนื้องอกเต้านมในสุนัขได้
ชนิดของเนื้องอกเต้านมในสุนัขมีหลายชนิด และมีโอกาสเป็นมะเร็งถึงร้อยละ 50
อาการทางคลินิกที่พบคือพบก้อนแข็งที่ตำแหน่งของเต้านม
มีทั้งแบบเฉพาะตำแหน่งและกระจายไปตามเนื้อเยื่อเต้านม
สามารถตรวจพบได้จากการคลำ
ซึ่งอัตราการเจริญของก้อนเนื้อนั้นแตกต่างกันไปตามชนิดของเนื้องอกและระดับ
การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนเพศ
การวินิจฉัยทำได้โดยการเก็บชิ้นเนื้อนำไปตรวจทางจุลพยาธิวิทยาเพื่อแยกชนิด
ของเนื้องอก
โดยปกติสุนัขมีเต้านม 5 คู่
แต่จะพบเนื้องอกเต้านมได้บ่อยในคู่ที่ 4 และคู่ที่ 5
โดยก้อนเนื้อที่มีแนวโน้มจะเป็นมะเร็งมักจะมีลักษณะไม่เป็นรูปร่างชัดเจน
เป็นก้อนแข็งและมีการยึดติดกับเนื้อเยื่อโดยรอบ มีแผลหลุม มีเลือดออก
รวมไปถึงมีการอักเสบร่วมด้วย
ซึ่งการกระจายของมะเร็งจะแพร่กระจายไปตามระบบทางเดินน้ำเหลืองที่เกี่ยวข้อง
กับเต้านม ได้แก่ ต่อมน้ำเหลืองบริเวณขาหนีบ (superficial inguinal lymph
node) และต่อมน้ำเหลืองที่รักแร้ (axillary lymph node)
หรือกระจายไปที่ปอดซึ่งเป็นการแพร่กระจายผ่านระบบเลือด
สำหรับการรักษามักทำการรักษาโดยการผ่าตัดซึ่งเป็นวิธีการที่ให้ผลในการรักษา
ดีที่สุดในปัจจุบัน
ซึ่งถ้าทำการผ่าตัดในระยะเริ่มต้นของการเกิดเนื้องอกจะลดการเกิดขึ้นใหม่ของ
เนื้องอกได้
โดยการตัดเต้านมจะตัดตามแนวของท่อทางเดินน้ำเหลืองและเส้นเลือดที่สัมพันธ์
กับการแพร่กระจายของเนื้องอก โดยจะแบ่งการตัดเต้านมออกเป็น 2 ส่วน
คือส่วนหน้าได้แก่เต้านมคู่ที่ 1 2 3 และส่วนหลังได้แก่ 3 4 5
แต่ถ้าพบก้อนเนื้อทั้งส่วนหน้าและส่วนท้ายจะต้องตัดเด้านมออกทั้งราว
รวมถึงต่อมน้ำเหลืองที่เกี่ยวข้อง
นอกจากนี้ในรายที่มีการแพร่กระจายไปที่ต่อมน้ำเหลืองแล้วจะมีโอกาสในการเกิด
ขึ้นใหม่ของเนื้องอกได้สูง
ในกรณีที่มีการแพร่กระจายไปที่เนื้อเยื่อปอดสุนัขมักมีชีวิตอยู่ได้ 7 ถึง
16 เดือนหลังผ่าตัดเท่านั้น
การป้องกันการเกิดเนื้องอกเต้านมในสุนัขทำได้โดยการทำหมันสุนัขเพศเมีย
ก่อนที่จะเป็นสัดครั้งแรก จะช่วยลดการเกิดเนื้องอกเต้านมนี้ได้ถึง 99.5%
และนอกจากนี้ยังมีการรายงานว่าสุนัขที่ทำหมันก่อนอายุ 2
ปีจะมีความเสี่ยงเป็นโรคนี้น้อยกว่าสุนัขที่ทำหมันหลังจากอายุ 2 ปี
หรือไม่ได้ทำหมันเลย
สำหรับการฉีดยาคุมก็เป็นอีกสาเหตุหนึ่งของการเกิดโรคดังนั้นจึงควรหลีก
เลี่ยงการใช้ยาคุมในการคุมกำเนิดสัตว์และหันมาทำหมันสุนัขก่อนวัยเจริญ
พันธุ์แทน
นอกจากอิทธิพลของฮอร์โมนในร่างกายสัตว์แล้วยังพบว่าอาหารที่มีส่วนประกอบของ
ไขมันและโปรตีนจากเนื้อสัตว์ในปริมาณสูงเป็นปัจจัยหนึ่งที่ทำให้เกิดความ
เสี่ยงในการเกิดเนื้องอกเต้านมร่วมด้วย
ซึ่งการเกิดโรคดังกล่าวสามารถพบได้ในสุนัขอ้วนมากว่าสุนัขที่ผอม
จากที่ได้กล่าวมาแล้วพบว่าเนื้องอกเต้านมในสุนัขเป็นโรคที่พบได้บ่อย
และส่งผลให้เกิดอาการรุนแรงถึงชีวิตได้
แต่การรักษานั้นไม่ยุ่งยากซับซ้อนซึ่งถ้าทำการรักษารวดเร็วและทันท่วงที
สุนัขสามารถหายขาดจากโรคได้
ดังนั้นถ้ามีการพบก้อนเนื้อที่เต้านมควรรีบนำมาพบสัตวแพทย์ทันทีเพื่อทำการรักษาต่อไป
โดย สพ.ญ. อารีนุช ศรวณียารักษ์
http://www.vs.mahidol.ac.th/hospital/index.php?option=com_content&view=article&id=137:canine-mammary-gland-tumors&catid=35:article1&Itemid=73
เครดิตภาพ https://uk.pinterest.com/pin/28921622581980905/